Zacienianie Stanowisk Pracy przy Monitorach

Praktyczne wskazówki
do realizacji wytycznych
dyrektywy UE o monitorach

ZWIĄZEK VIS - WEWNĘTRZNE ZASŁONY I OCHRONY PRZED SŁOŃCEM

Przedmowa

Wewnętrzne zasłony i ochrony przed słońcem łączą w sobie dizajn i funkcjonalność, estetykę i użyteczność. Wiąże się to z tym, że stanowiska pracy przy monitorach i w biurze stawiają osłonie przeciwolśnieniowej wysokie wymagania.

Akty prawne regulują konieczne czynności, nie mogą jednak uwzględnić każdej sytuacji w konkretnym miejscu. Dlatego VIS w niniejszej broszurze oferuje porady pomocne w znalezieniu indywidualnych rozwiązań.

Celem jest osiągnięcie bezpieczeństwa przy poradnictwie i stosowaniu, by spełnić te wysokie wymagania.

VIS

Obecnie zasadniczo wszystkie stanowiska pracy biurowej są wyposażone w monitory. Ten obszar zastosowań stawia określone wymagania otoczeniu pracy. Dużej uwagi wymaga zwłaszcza regulacja światła, olśniewania i widoczności. Specjalistyczny handel oferuje tu szeroki wybór systemów zasłon i ochrony przed słońcem, jak np.

Plisy, Rolety, Zasłony panelowe, Żaluzje, Verticale

POSTAWIENIE ZADAŃ

Zgodnie z rozporządzeniem o pracy przy monitorach DIN EN ISO 9241–6 oraz §§ 1, 3 i nast. Ustawy o ochronie pracy (ArbschG2), a także przy uwzględnieniu prawnobudowlanych przepisów krajów związkowych pracodawca ma obowiązek zadbać, by na stanowiskach pracy przy monitorach przestrzegano zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przykłady zagrożeń to zagrożenie wzroku, problemy fizyczne i obciążenia psychiczne.

Wymagania dotyczące miejsca pracy

Stanowiska pracy w zakładach są wystawione na różne oddziaływania, jak klimat, hałas, warunki oświetlenia i oślepianie. Duże różnice luminancji mogą stwarzać poważne problemy dla oczu, ponieważ te muszą się stale dostosowywać do nowego oświetlenia, a tym samym szybciej się męczą, przez co spada wydajność pracy. Aby stworzyć optymalne otoczenie stanowiska pracy, powinno ono być wyposażone możliwie najlepiej.

Wymagania człowieka odnośnie stanowiska pracy

Zdrowie i dobre samopoczucie na stanowisku pracy to podstawy motywacji i gotowości do wysiłku. Liczne działania firmy wspierają i promują współdziałanie tych czynników.

Podstawy prawne

Stwierdzenie związku między urządzeniem miejsca pracy a zdrowiem i produktywnością pracowników doprowadziło do wydania szeregu prawnych uregulowań i norm.

Wnioski

Przy stosowania zasłon i ochron przeciwolśnienowych ważnymi przepisami są:

Rozporządzenie w sprawie stanowiska pracy z dn. 12. sierpnia 2004 r., ostatnio zmienione w art. 2 ustawy z dn. 20. lipca 2007 r., § 3 ust. 1 zdanie 1, wraz z załącznikiem ppkt 3.4
Rozporządzenie o pracy przy monitorach (realizacja dyrektyw 90/270/EWG);
DIN EN ISO 9241–6 - wymagania ergonomiczne przy pracach z maszynami biurowymi.

Treść wymienionych tu przepisów prawnych znajdą Państwo na str. 13.

Z wyżej wymienionych punktów można wyprowadzić następujące wnioski:

Pomieszczenia ze stanowiskami pracy przy monitorach muszą posiadać okna.
Każde okno musi być wyposażone w wewnętrzne zasłony i ochrony przeciwolśnieniowe, które można indywidualnie regulować.
Należy unikać uciążliwych odblasków i lśnienia na monitorze.
Dzięki możliwości regulowania systemów można zachować możliwość wyglądania na zewnątrz (przynajmniej przez pewien czas).

Czynniki wpływające na prawidłowe zacienienie stanowiska pracy

Jak wynika z grafiki, na warunki pracy w biurze ma wpływ wiele czynników, jak np. prawidłowe ustawienie monitora, umeblowanie i oświetlenie. Tylko optymalne współdziałanie wszystkich tych elementów składa się na całościowy wynik. Wewnętrzne zasłony i ochrony przeciwolśnieniowe realizują przy tym przypadającą na nie część wymagań.

Już sama wielość różnych oddziaływań sugeruje konieczność porady specjalistycznej. Poruszając się z zewnątrz do wewnątrz, należy w konkretnym przypadku ustalić z użytkownikiem zapotrzebowanie na zacienienie. Przy tym należy stosować produkty, które najlepiej odpowiadają konkretnym wymaganiom.

Ochrona przeciwsłoneczna trzeciego stopnia to wewnętrzne zasłony i ochrony przeciwolśnieniowe, które można regulować.

PROPOZYCJA ROZWIĄZAŃ

Procedura rozmowy doradczej

Warunkiem koniecznym profesjonalnego doradztwa jest znajomość sytuacji na miejscu. W tym celu konieczna jest wizja lokalna.

Sytuacja

Odnotowanie warunków w pomieszczeniach
Ustalenie stron świata
Pozycja monitorów
Ustawienie pozostałych stanowisk pracy
Rozkład światła w pomieszczeniu
Sprawdzenie otoczenia budowlanego
Propozycje rozwiązania
Porada w sprawie produktu
Obsługa, montaż, pozycja
Część wisząca
Materiały

Wybór produktu

Propozycje rozwiązania
Porada w sprawie produktu
Obsługa, montaż, pozycja
Część wisząca
Materiały

Intensywność wpadającego światła zależy od wyboru materiałów i ich przenikalności.

Decyzja

Porada w sprawie zasłon i ochrony przeciwolśnieniowej trzeciego stopnia
Pisemny protokół rozmowy
Wskazówka na potwierdzeniu zlecenia:
"Zwrócono uwagę na przepisy rozporządzenia o pracy przy monitorach".

CZYNNIKI OTOCZENIA

Ochrona przed słońcem – stopień pierwszy

Warunki zewnętrznego otoczenia stanowiska pracy są z reguły dane.

Występy balkonów, drzewa za oknami, znajdujący się naprzeciwko budynek z silnie reflektującą lub jasną fasadą, a także strony świata, na które wychodzą okna – wszystko to są elementy, których nie można zmienić.

Ochrona przed słońcem – stopień drugi

Zewnętrzna regulowana ochrona przed słońcem, ograniczająca powstawanie ciepła w pomieszczeniu przez wpadające światło. Należy tu uwzględnić zależność od pogody, ponieważ silny wiatr przeszkadza w stosowaniu tych zabezpieczeń.

Ochrona przed słońcem – stopień trzeci

Wewnętrzna zasłona i ochrona przeciwolśnieniowa, dozująca ilość światła w pomieszczeniu i zapobiegająca oślepianiu.

Wniosek:

Idealne warunki na stanowisku pracy przy komputerze wymagają stosowania zewnętrznej ochrony przed słońcem i dopasowanych do tego zasłon wewnętrznych oraz ochron przeciwolśnieniowych.

STUDIA PRZYPADKU

Podane poniżej studia przypadku są wystarczającą podstawą roboczą do ustalenia wymaganych cech materiału i jego przenikalności.

Samo zmierzenie siły oświetlenia na miejscu nie wystarczy, by znaleźć właściwy produkt.

Może służyć tylko do przedstawienia istniejących warunków oświetleniowych i do przekazania odczuwalnej siły oświetlenia.

Strona świata	Siła oświetlenia	Przenikalność materiału
Południe	75.000 – 100.000 lux	0-5 %
Zachód/Wschód	maks. 60.000 lux	2-6 %
Północ	maks. 20.000 lux	15-20 %

Dane dotyczące siły oświetlenia odnoszą się do najbardziej ekstremalnych warunków świetlnych wszystkich stron świata. Wyjątek: Jeżeli naprzeciwko znajdują się fasady odbijające światło, należy generalnie przyjąć wartości jak dla fasady południowej.

Według normy DIN 5035–2 siła oświetlenia nie może spadać poniżej następujących wartości:

Stanowisko pracy biurowej bez monitora: 300 lux.
Stanowisko pracy biurowej z monitorem 500 -1.500 lux
Miejsce do rozmów: 300 lux.

Wynika z tego, że na stanowisku pracy biurowej idealna siła oświetlenia wynosi od min. 500 do maks. 1.500 lux.

Przykład

Strona zachodnia/wschodnia: Dzięki oszkleniu oraz zainstalowaniu zasłony i ochrony przeciwolśnieniowej ilość wpadającego światła podlega redukcji do koniecznego poziomu.

Pochłanianie wpadającego światła przez kolejne warstwy ochronne

STUDIUM PRZYPADKU - DŁUGIE FRONTY OKIENNE

Długie fronty okienne

Przy długich frontach okiennych istnieje niebezpieczeństwo przenikania światła.

Mimo prawidłowej pozycji monitora promienie słoneczne mogą padać na stanowisko pracy i powodować oślepianie. Dlatego należy użyć kilku systemów, które muszą być obsługiwane oddzielnie i tak ustawione, by na żadnym stanowisku pracy nie powstawało lśnienie na monitorze. Zapobieganie olśniewaniu ma pierwszeństwo przed zachowaniem widoczności na przestrzeń zewnętrzną.

Długie fronty okienne - niebezpieczeństwo przenikania światła

STUDIUM PRZYPADKU - ROZWIĄZANIE NAROŻNE

Rozwiązania narożne

Stanowisko pracy przy oknach narożnych

Przy rozwiązaniu narożnym prawidłowa pozycja monitora to wyłącznie ustawienie w kierunku do frontu okiennego. Indywidualna regulacja systemów ochrony gwarantuje pracę bez oślepiania.

Niekorzystna sytuacja wyjściowa decyduje o wyborze materiałów.

STUDIUM PRZYPADKU - ŚWIETLIKI / OKNA SUFITOWE

Świetliki / okna sufitowe

Ponieważ przez te okna stale wpada światło, muszą one być wyposażone w odpowiedni regulowany system ochrony przed słońcem.

WYBÓR PRODUKTU

Przy wyborze odpowiedniego produktu chroniącego przed słońcem należy zwrócić uwagę, by każde stanowisko pracy można było obsługiwać indywidualnie. Optymalne jest obsługiwanie systemów z miejsca pracy.

Komfort obsługi podnoszą dodatkowe urządzenia automatyczne, jak czujniki nasłonecznienia, przekaźniki czasowe czy termostaty.

Roleta

Rolety

Dzięki zamkniętej powierzchni materiału rolety szczególnie nadają się do zaciemniania.

Różne rodzaje materiałów i różne przejrzystości umożliwiają indywidualne dopasowanie do sytuacji w pomieszczeniu.

Żaluzja

Żaluje

Przez zmianę nachylenia lamel żaluzje regulują ilość światła wpadającego do wnętrza oraz kierunek wpadania.

Przy lamelach perforowanych i częściowo perforowanych należy stosować się do wskazówek producenta.

Plisa

Plisy

Urozmaicona paleta różnych materiałów dopuszcza najrozmaitsze efekty i stopnie przejrzystości.

Dodatkową zaletą tego produktu jest różnorodność form.

Vertical

Verticale

Verticale regulują wpadanie światła przez zmianę ustawienia lamel.

Nadają się szczególnie do wielkich powierzchni.

Zasłona panelowa

Zasłony panelowe

Zasłony panelowe nadają się do pomieszczeń reprezentacyjnych.

Regulacja światła następuje przez przesuwanie pasm tkaniny na bok.

ANALIZA STANOWISKA PRACY

Firma

Pomieszczenie

Kierunek okna

	[ ] Północ	[ ] Wschód	[ ] Południe	[ ] Zachód
Przenikalność:	15–20 %	2–6 %	0–5 %	2–6 %

Ustawienie monitora: [ ] Sprawdzono

[ ] Wskazano na konieczność ustawienia monitora w prawidłowej pozycji (ISO 9241–6)

Wybór produktu

[ ] Roleta
[ ] Żaluzja
[ ] Vertical
[ ] Plisa
[ ] Zasłona panelowa

Rodzaj montażu

[ ] Sufit
[ ] Ściana
[ ] Skrzydło okienne
[ ] Listwa przyszybowa

Notatki

Data i podpis

ROZPORZĄDZENIA – ZARZĄDZENIE O MIEJSCU PRACY

§ 3 ustęp 1 zdanie 1: Pracodawca ma obowiązek zatroszczyć się o to, by stanowiska pracy były urządzane i obsługiwane zgodnie z przepisami niniejszego zarządzenia, łącznie z aneksem, tak by nie były źródłem zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników - Aneks, ppkt 3.4.

ROZPORZĄDZENIE O PRACY PRZY MONITORACH (BILDSCHARBV).

Rozporządzenie o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory (Bildscharbv).

Rozporządzenie o pracy przy monitorach to przełożenie na prawo niemieckie dyrektywy UE o pracy przy monitorach. Rozporządzenie to obowiązuje od grudnia 1996 r.. Dotyczy ono pracy przy prawie wszystkich urządzeniach wyposażonych w monitory, z kilkoma jedynie wyjątkami. Tworzy tym samym istotną podstawę prawną odnośnie pracy biurowej z urządzeniami wyposażonymi w monitory.

Rozporządzenie o pracy przy monitorach wychodzi od całościowej ochrony pracy. Zobowiązuje ono pracodawcę do oceny specyficznych warunków na stanowisku pracy i do podjęcia na tej podstawie działań technicznych, ergonomicznych, organizacyjnych i z dziedziny medycyny pracy. Należy rozważyć i uwzględnić wszystkie cechy i aspekty pracy przy monitorach, mogące mieć wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie pracownika. W tym zakresie sformułowano wymagania dotyczące urządzenia z monitorem, urządzeń wejściowych i wyjściowych oraz innych środków roboczych, a także stołów, krzeseł i otoczenia stanowiska pracy. Przy tym dyrektywa zawiera także ustalenia dotyczące współdziałania człowieka i środków roboczych. Chodzi tu głównie o wymagania w dziedzinie ergonomii i łatwej obsługi oprogramowania.

Ostatnim terminem zrealizowania tych wymagań w praktyce był 31.12.1999 r.!

Powyższa norma obowiązuje we wszystkich krajach Unii Europejskiej i została zaakceptowana bez zmian.
Należy także wziąć pod uwagę źródła światła sztucznego, kolor i właściwości powierzchni urządzeń biurowych.

Prawidłowo: monitor ustawiony pod kątem 90° do osi okna

INDEKS HASEŁ

Absorpcja

Pochłanianie (absorbcja) promieni słonecznych

W dziedzinie ochrony przed słońcem wartość absorpcji oznacza tę część energii świetlnej, która jest przejmowana przez tkaninę, to znaczy nieprzepuszczana. Absorbowana energia świetlna jest z reguły zamieniana na ciepło.

Siła oświetlenia

Siła oświetlenia jest definiowana jako ilość światła padająca na określoną płaszczyznę. Jest określana w luxach (lx) i można ją mierzyć za pomocą luksometru.

Oślepianie

Oślepianie prowadzi do pogorszenia wzroku ewent. do powstania nieprzyjemnych odczuć, jak dyskomfort i zmęczenie, wywołane przez zbyt duże różnice luminancji w polu widzenia.

DIN 5035-2 — Rozporządzenie o miejscach pracy

Według DIN 5035-2 siła oświetlenia w ogólnych pomieszczeniach biurowych ze stanowiskami pracy przy monitorach powinna wynosić 500 lux.

Na żadnym stanowisku pracy wartość ta nie może spadać poniżej 300 lux.

W biurach wielkopowierzchniowych obowiązuje 750 ewent. 1000 lux (zależnie od zdolności odbijania światła w pomieszczeniu).

Luminancja

Miara wrażenia wzrokowego, które oko odbiera ze świecącej powierzchni.

Luminancja to strumień światła w stosunku do powierzchni i kątów pomieszczenia. Oko ludzkie odczuwa różnicę luminancji jako różnicę jasności.

Luminancja opisuje postrzeganie jasności powierzchni. Im wyższa luminancja, tym jaśniej będzie postrzegana powierzchnia i tym silniejsze będzie oślepianie. Powierzchni z taką samą luminancją nie można od siebie odróżnić.

Lux

Lux to jednostka siły oświetlenia.